تعویض و ارتقای هارد سرورهای hp یکی از فرآیندهای حیاتی در مدیریت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات است که نیاز به دقت بالا دارد. این مقاله به بررسی انواع هاردهای مورد استفاده در سرورهای برند اچ پی، نکات ضروری پیش از تعویض، مراحل عملی انجام این فرآیند و روش‌های ارتقا می‌پردازد. با رعایت این راهنما، می‌توان هاردهای سرور را بدون از دست رفتن اطلاعات جایگزین یا ارتقا داد و از عملکرد بهینه سرور اطمینان حاصل کرد.

مقدمه

در دنیای فناوری اطلاعات، سرورها نقش بسیار مهمی در ذخیره‌سازی، پردازش و مدیریت داده‌ها دارند. عملکرد صحیح و پایدار سرورها، تأثیر مستقیمی بر کارایی سیستم‌ها و دسترسی به اطلاعات دارد. یکی از بخش‌های حیاتی در سرورها، هارد دیسک است که وظیفه نگهداری و پردازش داده‌ها را بر عهده دارد. با گذشت زمان، ممکن است به دلایل مختلفی مانند افزایش حجم اطلاعات، نیاز به سرعت بالاتر، خرابی سخت‌افزاری یا بهینه‌سازی عملکرد، نیاز به تعویض و ارتقای هارد سرورها وجود داشته باشد.
یکی از چالش‌های اصلی در این فرآیند، جلوگیری از از دست رفتن اطلاعات و کاهش زمان خرابی سرور است. کوچک‌ترین خطا در تعویض و ارتقای هارد سرور می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند عدم شناسایی هارد جدید، خرابی آرایه RAID یا از بین رفتن اطلاعات حیاتی شود. بنابراین، برای انجام این کار به‌صورت ایمن و مؤثر، نیاز به آگاهی از مراحل دقیق و رعایت نکات فنی وجود دارد.
در این مقاله، روش‌های اصولی و گام‌به‌گام تعویض و ارتقای هارد سرورها بدون از دست رفتن اطلاعات بررسی شده است. از معرفی انواع هاردهای سازگار گرفته تا بررسی سازگاری سخت‌افزاری، پشتیبان‌گیری، بررسی وضعیت RAID و انجام مراحل عملی جایگزینی و ارتقا، تمامی جزئیات به‌طور کامل توضیح داده شده است. با پیروی از این دستورالعمل‌ها، مدیران شبکه و متخصصان IT می‌توانند با اطمینان و بدون نگرانی، هاردهای سرور را تعویض کنند یا ارتقا دهند و عملکرد سیستم خود را بهبود ببخشند.

برای اطلاع از مدل‌ها و خرید سرور hp می‌توانید لینک نمایش داده شده را مشاهده کنید.

انواع هاردهای سرور

سرورها از انواع مختلفی از هارد دیسک‌ها پشتیبانی می‌کنند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند:

  • SATA HDD: مناسب برای ذخیره‌سازی با حجم بالا و هزینه کمتر اما با سرعت پایین‌تر.
  • SAS HDD: دارای سرعت انتقال داده بالاتر و مناسب برای محیط‌های پرترافیک و پایدار.
  • SSD: عملکرد سریع‌تر و کاهش زمان دسترسی به داده‌ها نسبت به HDD.
  • NVMe SSD: بالاترین سرعت انتقال داده و حداقل تأخیر برای پردازش‌های سنگین و حرفه‌ای.

انتخاب نوع هارد باید بر اساس نیاز سرور و حجم کاری صورت گیرد.

 

نکات مهم پیش از تعویض و ارتقای هارد سرور همراه با مثال‌های کاربردی

 

۱. بررسی سازگاری هارد جدید

قبل از خرید و نصب هارد جدید، باید اطمینان حاصل کنید که این هارد با مدل سرور شما سازگار است. برای این منظور، به مستندات فنی سرور و مشخصات سخت‌افزاری مراجعه کنید. برخی از سرورها فقط از SAS پشتیبانی می‌کنند و امکان استفاده از  SATA یا NVMe را ندارند. علاوه بر این، برخی از کنترلرهای RAID تنها از ظرفیت‌های خاصی پشتیبانی می‌کنند.
مثال: فرض کنید سرور شما یک  DL380 Gen10 باشد. این سرور از هاردهای SAS 12Gbps و NVMe SSD پشتیبانی می‌کند، اما اگر بخواهید یک  SATA HDD معمولی 5400 دور در دقیقه را روی آن نصب کنید، ممکن است کار نکند یا عملکرد مناسبی نداشته باشد. بنابراین، حتماً قبل از خرید، مشخصات هارد و کنترلر RAID را بررسی کنید.

 

۲. بکاپ‌گیری از داده‌ها

هرگونه تغییر در ساختار هاردها می‌تواند منجر به از دست رفتن اطلاعات شود. بنابراین، قبل از شروع فرآیند تعویض و ارتقای هارد سرور، باید از تمام داده‌های حیاتی نسخه پشتیبان تهیه کنید.

روش‌های بکاپ‌گیری

  • بکاپ‌گیری روی یک سرور دیگر از طریق Veeam Backup & Replication
  • ذخیره داده‌ها روی یک NAS (Network Attached Storage)
  • بکاپ‌گیری روی فضای ابری مانند AWS یا Google Cloud
  • استفاده از هارد اکسترنال و نرم‌افزار Acronis Backup

مثال: اگر سرور شما دارای دیتابیس‌های حیاتی مانند SQL Server باشد، قبل از تعویض هارد، باید یک بکاپ کامل از پایگاه داده گرفته و در محیط دیگری مانند یک سرور بکاپ یا فضای ابری ذخیره کنید. در غیر این صورت، در صورت بروز مشکل، ممکن است داده‌های مهم از بین بروند.

 

۳. بررسی وضعیت RAID

RAID (Redundant Array of Independent Disks) برای محافظت از داده‌ها و افزایش عملکرد استفاده می‌شود. هنگام تعویض هارد، باید نوع RAID سرور را بدانید. برخی از RAID‌ها مانند RAID 1، RAID 5 و RAID 10 قابلیت تعویض هارد معیوب بدون از دست رفتن اطلاعات را دارند.
برای بررسی وضعیت RAID، از HP Smart Storage Administrator (SSA) استفاده کنید. این ابزار به شما اجازه می‌دهد وضعیت هاردها، خطاهای احتمالی و فرآیند Rebuild را مدیریت کنید.
مثال: اگر سرور شما از RAID 5 استفاده می‌کند و یکی از هاردها خراب شود، می‌توانید آن را بدون خاموش کردن سرور تعویض کنید. سپس کنترلر RAID به‌صورت خودکار داده‌های از دست رفته را از روی سایر دیسک‌ها بازسازی می‌کند. اما اگر دو هارد همزمان خراب شوند، کل داده‌ها از بین می‌روند، مگر اینکه یک بکاپ کامل از اطلاعات داشته باشید.

 

۴. اطمینان از Firmware و درایورها

قبل از نصب هارد جدید، بررسی کنید که فریمور (Firmware) هارد، کنترلر RAID و سرور به‌روز باشند. نسخه‌های قدیمی ممکن است باعث ایجاد مشکلات ناسازگاری شوند.

ابزارهای مفید برای به‌روزرسانی:

  • HP Smart Update Manager (SUM) برای به‌روزرسانی درایورها و فریمور سرور
  • iLO Firmware Update برای آپدیت فریمور کنترلر RAID و سایر سخت‌افزارها
  • HP Service Pack for ProLiant (SPP) برای نصب آخرین نسخه از تمامی نرم‌افزارهای مربوط به سرور

مثال: فرض کنید می‌خواهید یک NVMe SSD روی سرور ProLiant DL360 Gen9 نصب کنید. اگر فریمور کنترلر RAID شما نسخه قدیمی باشد، ممکن است سرور هارد را شناسایی نکند. در این شرایط، با استفاده از HP Smart Update Manager می‌توانید فریمور را به‌روزرسانی و از پشتیبانی NVMe اطمینان حاصل کنید.

مراحل تعویض هارد در سرورها راهنمای کامل با مثال‌های عملی

تعویض هارد در سرورهای ProLiant بسته به مدل سرور، نوع RAID و قابلیت Hot-Swap ممکن است کمی متفاوت باشد. در این راهنما، مراحل تعویض هارد به‌صورت دقیق و با مثال‌های عملی ارائه شده است.

مرحله ۱: خاموش کردن سرور (در صورت نیاز)

قبل از تعویض هارد، ابتدا باید بررسی کنید که آیا سرور شما از قابلیت Hot-Swap پشتیبانی می‌کند یا خیر.

🔹 Hot-Swap: به این معنی است که می‌توان هارد معیوب را بدون خاموش کردن سرور تعویض کرد. معمولاً در سرورهای نسل جدید مانند DL380 Gen10 این قابلیت وجود دارد.

🔹 Non-Hot-Swap: در برخی از سرورهای قدیمی‌تر یا مدل‌های بدون قابلیت Hot-Swap، باید قبل از تعویض، سرور را خاموش کنید تا از آسیب به داده‌ها جلوگیری شود.

مراحل خاموش کردن سرور

  1. متوقف کردن سرویس‌های حیاتی
    • اگر سرور شما SQL Server، وب‌سرور، یا دیتابیس‌های حیاتی را اجرا می‌کند، ابتدا سرویس‌های آن را متوقف کنید تا از خرابی یا از دست رفتن داده جلوگیری شود.
  2. اطلاع‌رسانی به کاربران
    • اگر سرور به کاربران متصل است، اطلاع دهید که برای مدت کوتاهی در دسترس نخواهد بود.
  3. خاموش کردن از طریق iLO یا کنسول مدیریت
    • با استفاده از iLO (Integrated Lights-Out) یا Remote Desktop، سرور را خاموش کنید.
    • اگر به کنسول فیزیکی سرور دسترسی دارید، می‌توانید آن را از طریق Windows Server Shutdown یا Linux Command (shutdown -h now) خاموش کنید.

 مثال:
فرض کنید شما یک سرور ProLiant DL380 Gen9 دارید که دارای RAID 5 است. یکی از هاردهای آن خراب شده است و قابلیت Hot-Swap را دارد. در این صورت، نیازی به خاموش کردن سرور نیست و می‌توانید هارد را در حالت روشن تعویض کنید.

مرحله ۲: تعیین هارد معیوب

قبل از تعویض، باید مشخص کنید کدام هارد دچار مشکل شده است. این کار را می‌توان از طریق روش‌های زیر انجام داد:

روش‌های شناسایی هارد خراب

  1. بررسی LED روی هارد درایو
    • چراغ قرمز یا زرد ثابت: نشان‌دهنده خرابی کامل هارد است.
    • چراغ چشمک‌زن زرد: هارد در وضعیت هشدار است و ممکن است به‌زودی خراب شود.
    • چراغ سبز ثابت: هارد سالم و فعال است.
  2. استفاده از HP Smart Storage Administrator (SSA)
    • وارد SSA شوید و وضعیت RAID Array را بررسی کنید.
    • اگر یک هارد معیوب باشد، در بخش Disk Status به‌عنوان Failed یا Degraded نمایش داده می‌شود.
  3. بررسی لاگ‌های iLO
    • در کنسول iLO، لاگ خطاها را مشاهده کنید. هاردهای معیوب معمولاً در بخش Event Log با کدهای Predictive Failure یا Disk Failure نمایش داده می‌شوند.
  4. چک کردن نرم‌افزارهای مانیتورینگ
    • اگر از نرم‌افزارهایی مانند HPE OneView یا Nagios استفاده می‌کنید، هشدارهای مربوط به خرابی هارد را بررسی کنید.

✅ مثال:
در یک سرور DL360 Gen10 که دارای RAID 10 است، یکی از هاردها LED قرمز ثابت دارد. در HP Smart Storage Administrator، وضعیت این هارد به‌عنوان Failed نمایش داده می‌شود. این نشان می‌دهد که باید هرچه سریع‌تر هارد را تعویض کنید.

مرحله ۳: خارج کردن هارد معیوب

بسته به نوع سرور، روش خارج کردن هارد متفاوت است.

اگر سرور شما از Hot-Swap پشتیبانی می‌کند:

  1. اهرم قفل هارد را آزاد کنید.
  2. هارد را به‌آرامی بیرون بکشید.
  3. چند ثانیه صبر کنید تا کنترلر RAID، هارد را حذف کند.

اگر سرور شما Non-Hot-Swap است:

  1. سرور را خاموش کنید.
  2. درپوش سرور را باز کنید.
  3. کابل‌های متصل به هارد را جدا کنید.
  4. هارد را از محل خود خارج کنید.

نکات مهم:

  • هنگام بیرون کشیدن هارد، به سایر قطعات سرور فشار وارد نکنید.
  • برای جلوگیری از الکتریسیته ساکن، از دستکش ضد استاتیک استفاده کنید.

 مثال:
فرض کنید شما یک سرور ProLiant ML350 Gen9 دارید که از SATA HDD استفاده می‌کند. این سرور فاقد قابلیت Hot-Swap است. در این حالت، باید ابتدا سرور را خاموش کنید، سپس کابل SATA و برق را جدا کرده و هارد را خارج کنید.

مرحله ۴: نصب هارد جدید

  1. هارد جدید را در محل مناسب قرار دهید.
    • اگر از Hot-Swap استفاده می‌کنید، فقط کافی است هارد را در Drive Bay مربوطه قرار دهید.
    • در غیر این صورت، هارد را متصل و کابل‌های SATA یا SAS را وصل کنید.
  2. بررسی اتصال صحیح به Backplane
    • مطمئن شوید که هارد به درستی در Backplane قرار گرفته و کاملاً جا افتاده است.
  3. چک کردن چراغ LED هارد جدید
    • اگر چراغ سبز روشن شد، یعنی هارد به درستی شناخته شده است.
    • اگر چراغ زرد یا قرمز باشد، بررسی کنید که آیا هارد به درستی جا خورده است.
  4. شروع فرآیند Rebuild RAID در صورت نیاز
    • اگر سرور از RAID استفاده می‌کند، معمولاً فرآیند Rebuild به‌صورت خودکار آغاز می‌شود.
    • در غیر این صورت، وارد HP Smart Storage Administrator شوید و گزینه Rebuild را به‌صورت دستی فعال کنید.

 مثال:
در یک سرور DL380 Gen10 که از RAID 5 استفاده می‌کند، پس از جایگذاری هارد جدید، RAID Controller به‌طور خودکار فرآیند Rebuild را آغاز می‌کند. این فرآیند ممکن است چندین ساعت طول بکشد. در این مدت، نباید سرور را خاموش کنید.

جمع‌بندی

تعویض و ارتقای هارد سرور hp یک فرآیند حساس است که نیازمند دقت و برنامه‌ریزی دقیق است. از آن‌جایی که اطلاعات ذخیره‌شده در سرورها برای سازمان‌ها بسیار ارزشمند است، هرگونه خطا در این عملیات می‌تواند باعث از دست رفتن داده‌ها و اختلال در سرویس‌های حیاتی شود. بنابراین، رعایت اصول صحیح در این فرآیند بسیار مهم است.
در این مقاله، مراحل گام‌به‌گام تعویض و ارتقای هارد سرور، از جمله بررسی نوع هاردهای سازگار، گرفتن نسخه پشتیبان، بررسی وضعیت RAID، اطمینان از به‌روزرسانی فریمور و درایورها، و در نهایت اجرای فرآیند جایگزینی هارد و بازسازی اطلاعات (RAID Rebuild) توضیح داده شد. با رعایت این دستورالعمل‌ها، می‌توان بدون ایجاد وقفه طولانی در عملکرد سرور، عملیات تعویض و ارتقای هارد سرور را انجام داد و از بهبود سرعت، ظرفیت و پایداری سیستم اطمینان حاصل کرد. علاوه بر این، داشتن یک برنامه منظم برای نظارت بر سلامت هاردها و تهیه نسخه‌های پشتیبان، می‌تواند از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کند.
در نهایت، اجرای صحیح این فرآیند نه‌تنها باعث بهینه‌سازی عملکرد سرور می‌شود، بلکه امنیت و یکپارچگی داده‌ها را نیز حفظ می‌کند. بنابراین، توصیه می‌شود که پیش از انجام هرگونه تغییر، تمامی مراحل را به‌دقت برنامه‌ریزی و تست کنید تا از عملکرد بدون نقص سرورها اطمینان حاصل شود.