راهنمای نصب و پیکربندی سیستم های پشتیبان گیری و بازیابی اطلاعات

اطلاعات، مهم‌ترین سرمایه هر سازمان است و به همین دلیل حفظ، نگهداری و بازیابی داده‌ها نیز بسیار حائز اهمیت است. یکی از اصلی‌ترین راهکارهای حفاظت از اطلاعات، سیستم‌های پشتیبان‌گیری (Backup Systems) و ذخیره‌سازی اطلاعات (Storage Systems)  هستند که نقش کلیدی در امنیت داده‌ها و تداوم خدمات سازمان‌ها ایفا می‌کنند.
منظور از پشتیبان‌گیری، فرآیندی است که در بازه‌های زمانی مشخص، نسخه‌ای از اطلاعات حیاتی سیستم‌ها و کاربران، ذخیره می‌شود تا اگر خطایی اتفاق افتاد یا با خرابی سخت‌افزاری مواجه شدند، یا در اثر حملات سایبری به صورت ناخواسته حذف شدند، امکان بازیابی سریع داده‌ها فراهم باشد. این نسخه‌ها می‌توانند به‌صورت محلی، در بستر شبکه، یا در فضای ابری نگهداری شوند.از سوی دیگر سیستم‌های ذخیره‌سازی،‌قادر هستند یک بستر نگهداری امن، قابل‌دسترسی و منظم برای این داده‌های پشتیبان‌شده فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها از تجهیزات مختلفی مانند هاردهای داخلی، SAN، NAS و سرویس‌های ابری برخوردارند و بر اساس نیاز سازمان، انتخاب می‌شوند.
با استفاده از یک استراتژی درست در پشتیبان‌گیری و ذخیره‌سازی اطلاعات، می‌توانیم ریسک از بین رفتن اطلاعات مهم را به حداقل برسانیم و در ضمن بازیابی سریع در شرایط بحرانی نیز امکان‌پذیر می‌شود. بنابراین طراحی، پیاده‌سازی و نظارت مستمر بر این سیستم‌ها، بخش جدایی‌ناپذیر از مدیریت فناوری اطلاعات در هر سازمان پیشرفته‌ است.

 

مراحل نصب و پیکربندی سیستم‌های پشتیبان‌گیری و بازیابی اطلاعات

مرحله برنامه‌ریزی و طراحی

• شناسایی داده‌ها و منابع حیاتی

در این مرحله، می‌بایست اطلاعاتی که لازم است پشتیان‌گیری شوند، کاملا مشخص شود، اطلاعاتی مانند:

• دیتابیس‌ها (SQL, Oracle, MySQL)
• فایل سرورها
• سیستم‌های مجازی (VMs)
• ایمیل‌ها (Exchange, Outlook)
• تنظیمات سیستم و نرم‌افزارهای حساس

• تعیین اهداف بازیابی RTO و RPO
  

• RPO (Recovery Point Objective) : حداکثر زمانی که می‌توان داده‌ها را از دست داد.
• RTO (Recovery Time Objective) : حداکثر زمانی که برای آنلاین شدن مجدد سیستم طول می‌کشد.

• بررسی زیرساخت موجود

• نوع سیستم عامل (mac,Linux,windows,cloud)
• فضای ذخیره سازی موجود (Local,NAS,SAN,Cloud)
• پهنای باند شبکه برای پشتیبان‌گیری
• وضعیت امنیتی (رمزنگاری اطلاعات، دسترسی ها)

• انتخاب نوع پشتیبان‌گیری

• شیوه Full Backup:

Full Backup یا همان پشتیبان‌گیری کامل همان‌طور که از اسم آن پیداست، در این شیوه از تمام داده‌های مشخص‌شده به‌طور کامل یک نسخه پشتیبان تهیه می‌شود؛ یعنی هر بار که Full Backup انجام می‌گیرد، یک کپی مجدد از تمام فایل‌ها، تنظیمات، دیتابیس‌ها یا سیستم‌ها گرفته می‌شود، حتی اگر نسبت به قبل داده‌ها تغییری نکرده باشند.

ویژگی‌ها :

• دقیق و کامل : همه اطلاعات در یک نسخه موجود است.
• بازیابی سریع‌تر : با توجه به این‌که همه‌چیز در یک نسخه وجود دارد، فرآیند بازیابی ساده و سریع انجام می‌شود.
• فضای بیشتر : نسبت به سایر روش‌ها مانند Incremental یا Differential، فضای ذخیره‌سازی بیشتری لازم است.
• زمان‌بر : گرفتن نسخه پشتیبان کامل ممکن است زمان‌بر باشد، به‌خصوص در مواردی که با حجم بالایی از داده‌ها مواجه باشیم.
• شیوه Incremental:

در Incremental Backup یا پشتیبان‌گیری افزایشی، تهیه نسخه پشتیبان فقط از داده‌هایی که از آخرین پشتیبان‌گیری (چه کامل، چه افزایشی) تغییر کرده‌اند، انجام می‌شود. به‌عبارتی، در هر بار پشتیبان‌گیری، فقط تغییرات جدید ذخیره می‌شود، نه همه اطلاعات.

ویژگی‌ها :

• صرفه‌جویی در فضا:  فقط فایل‌های جدید یا تغییر یافته ذخیره می‌شوند.
• سرعت بالاتر در بکاپ‌گیری:  با توجه به حجم داده‌های بکاپ، سرعت بالاتر است.
• بازیابی کندتر:  برای بازیابی کامل، به هر دو شیوه‌ی Full Backup و هم‌چنین تمام بکاپ‌های Incremental بعد از آن نیاز خواهد بود.
• الزام به رعایت ترتیب: اگر یکی از بکاپ‌های افزایشی خراب شود، ممکن است فرآیند بازیابی دچار مشکل شود.

 

 

• شیوه Differential:

Differential Backup یا پشتیبان‌گیری تفاضلی، روشی است که تنها از فایل‌ها یا داده‌هایی که از آخرین Full Backup تغییر کرده‌اند، نسخه پشتیبان تهیه می‌شود؛ یعنی بر خلاف شیوه‌ی Incremental، در این شیوه، داده‌ها هر بار فقط نسبت به آخرین Full Backup بررسی می‌شوند، نه آخرین بکاپ افزایشی.

ویژگی‌ها:

•  فضای بیشتر در مقایسه با Incremental و کم‌تر در مقایسه با Full: با گذشت زمان، حجم بکاپ بیشتر می‌شود.
• سرعت بکاپ‌گیری متوسط: کندتر از Incremental و سریع‌تر از Full .
• بازیابی ساده‌تر از Incremental : برای بازیابی  Full Backup و  آخرین Differential Backup لازم است.
• مستقل از بکاپ‌های قبلی Differential : نیازی به نسخه قبلی افزایشی نیست.

• برنامه‌ریزی زمان‌بندی پشتیبان‌گیری

تعیین زمان‌هایی که می‌بایست بکاپ گرفته شود:

• روزانه (به عنوان مثال: هر شب ساعت ۱)
• هفتگی ( به عنوان مثال: جمعه‌ها Full Backup)
• ماهانه (آرشیو ماهانه برای نگهداری بلندمدت)

• تعیین محل ذخیره‌سازی بکاپ‌ها

1. محلی (روی سرور پشتیبان یا هارد دیسک) :

منظور از پشتیبان‌گیری محلی این است که نسخه‌های پشتیبان روی سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی فیزیکی که در محل سازمان یا نزدیک به سیستم اصلی قرار دارند، ذخیره می‌شود. این سخت‌افزارها شامل هارد اکسترنال، NAS (ذخیره‌ساز تحت شبکه)، دیسک داخلی، سرور بکاپ یا حتی نوارهای مغناطیسی (Tape) می‌توانند باشند.

ویژگی‌ها :

• سرعت بالا: با توجه به انجام فرایند از طریق شبکه داخلی یا کابل مستقیم، سرعت بکاپ‌گیری و بازیابی بسیار عالی‌ست.
• کنترل کامل: داده‌ها در اختیار شماست و به زیرساخت‌های خارجی وابسته نیستید.
• هزینه اولیه کمتر نسبت به بعضی خدمات ابری (در بلندمدت).
• ریسک از دست رفتن اطلاعات در حوادث: مانند آتش‌سوزی، سرقت، یا آسیب فیزیکی.
• نیاز به نگهداری و مانیتورینگ سخت‌افزار: احتمال خرابی هارد یا پر شدن ظرفیت آن وجود دارد.

 2. ذخیره‌سازی شبکه‌ای (NAS/SAN):

پشتیبان‌گیری از طریق ذخیره‌سازی شبکه‌ای یعنی ذخیره نسخه‌های پشتیبان روی دستگاه‌هایی که از طریق شبکه به سیستم‌ها متصل هستند، مانند NAS (Network Attached Storage) یا SAN (Storage Area Network) انجام می‌شود. این نوع پشتیبان‌گیری معمولاً در سازمان‌هایی که نیاز به ذخیره‌سازی مرکزی، قابل اطمینان و قابل مدیریت دارند، به کار برده می‌شود.

ویژگی‌ها :

• دسترسی متمرکز: امکان اتصال تمام سیستم‌ها به یک فضای ذخیره‌سازی مرکزی و ذخیره داده‌ها در آن فراهم است.
• افزایش امنیت و سازماندهی: بکاپ‌ها در یک محل کنترل‌شده نگهداری می‌شوند و می‌توانند به کمک سیاست‌های امنیتی محافظت شوند.
• قابلیت مقیاس‌پذیری: امکان افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی به راحتی وجود دارد.
• پشتیبان‌گیری خودکار و زمان‌بندی‌شده: بسیاری از نرم‌افزارهای بکاپ با NAS/SAN به‌خوبی یکپارچه می‌شوند.
• وابستگی به شبکه: در صورت بروز اختلال در شبکه، فرآیند پشتیبان‌گیری ممکن است قطع یا کند شود.
• هزینه اولیه بیشتر: تجهیزات NAS یا SAN ممکن است گران باشند.

برای اطلاع از انواع مدل‌ها و خرید استوریج می‌توانید با کارشناسان فروش ساپراصنعت تماس بگیرید.

3. فضای ابری (AWS, Google Drive, Azure):

منظور از پشتیبان‌گیری ابری، ذخیره نسخه‌های پشتیبان از داده‌ها روی سرورهای دور از مکان اصلی (در فضای ابری) است. به‌جای ذخیره‌سازی اطلاعات روی دستگاه‌های فیزیکی در محل مانند هارد دیسک یا NAS ، اطلاعات به دیتاسنترهای ابری ارسال و در آن‌جا ذخیره می‌شوند. این نوع پشتیبان‌گیری توسط ارائه‌دهندگان خدمات ابری مانند Google Drive, Dropbox, Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure یا  Backblaze انجام می‌شود.

ویژگی‌ها :

• دسترسی آسان از هر مکان: می‌توان به داده‌ها از هر نقطه‌ای با اینترنت دسترسی داشت.
• امنیت بالا: ذخیره‌سازی داده‌ها معمولاً با استفاده از رمزنگاری انجام می‌شود و امنیت اطلاعات در فضای ابری بسیار جدی است.
• مقیاس‌پذیری: به راحتی می‌توان فضای ذخیره‌سازی ابری را افزایش داد.
• بدون نیاز به نگهداری سخت‌افزار: نیازی به خرید یا نگهداری تجهیزات ذخیره‌سازی محلی نیست.
• وابستگی به اینترنت: سرعت و کیفیت پشتیبان‌گیری به پهنای باند اینترنت بستگی دارد. در صورت قطعی اینترنت، دسترسی به پشتیبان‌ها ممکن است مشکل‌ باشد.
• هزینه‌های بلندمدت: هزینه‌های ماهانه یا سالانه برای فضای ابری ممکن است در بلندمدت بیشتر از هزینه‌های پشتیبان‌گیری محلی باشد.

• طراحی سیاست نگهداری

1. چه تعداد نسخه پشتیبان لازم است؟

در تعیین تعداد نسخه‌های پشتیبان باید به چند نکته توجه کرد:

• الزامات تجاری و قانونی:  بعضی از کسب‌وکارها یا صنایع نیاز به نگهداری داده‌ها برای مدت طولانی (مثلاً ۵ سال یا بیشتر) دارند.
• فضای ذخیره‌سازی:  بین تعداد نسخه‌ها و فضای موجود می‌بایست سازگاری وجود داشته باشد. نگهداری تعداد زیاد نسخه‌های پشتیبان می‌تواند به فضای ذخیره‌سازی زیادی نیاز داشته باشد.
• کارایی و بازیابی: باید از امکان بازیابی سریع و راحت از نسخه‌های پشتیبان، اطمینان حاصل کنید. نگهداری تعداد زیادی نسخه ممکن است پیچیدگی‌ها را بیشتر کند.

2. حذف یا آرشیو نسخه‌های قدیمی پس از چه مدت باید انجام شوند؟

معیارهای حذف یا آرشیو نسخه‌های پشتیبان:

• الزامات قانونی و صنعت:

در برخی صنایع مانند مالی، بهداشت یا قانون حفاظت از داده‌ها (مانند GDPR)، ممکن است نیاز به نگهداری داده‌ها برای مدت‌های خاصی وجود داشته باشد. برای مثال، اطلاعات مالی ممکن است برای ۵ یا ۷ سال باید نگهداری شوند.

• میزان تغییرات و نیاز به دسترسی:

اگر اطلاعات به‌طور مرتب تغییر می‌کنند و نیاز به بازیابی نسخه‌های قدیمی نیست، ممکن است بتوانید نسخه‌های قدیمی‌تر را پس از مدت کوتاهی حذف کنید (مثلاً پس از یک ماه). اگر اطلاعات مهمی مانند داده‌های پزشکی یا ثبت‌های مالی هستند که احتمال بازیابی آن‌ها زیاد است، می‌توانند به مدت طولانی‌تری نگهداری شوند (مثلاً ۵ سال یا بیشتر).

• فضای ذخیره‌سازی موجود:

در صورتی که با محدودیت فضای ذخیره‌سازی مواجه باشید، حذف یا آرشیو نسخه‌های قدیمی می‌تواند مانع از اشغال فضای غیرضروری شود. در این صورت، باید یک سیاست چرخشی (Rotation Policy) را به کار برد که نسخه‌های قدیمی‌تر به‌طور خودکار حذف شوند.

3. بکاپ‌های مهم باید تا چند سال نگه‌داری شوند؟

• الزامات قانونی و مقررات صنعت:

بسیاری از صنایع و کسب‌وکارها باید نسخه‌های پشتیبان خود را برای مدت زمان مشخصی نگه‌داری کنند تا الزامات قانونی و مقررات را رعایت کنند. این مدت زمان ممکن است بستگی به نوع داده‌ها و قوانین محلی یا بین‌المللی داشته باشد.

• نوع داده‌ها:

مدت زمان نگهداری، بسیار به نوع داده‌ای که پشتیبان‌گیری می‌شود، بستگی دارد:

– داده‌های حساس و مهم:

داده‌های حساس یا بحرانی (مثل داده‌های مالی، پزشکی، حقوقی، و …): این داده‌ها معمولاً باید برای مدت‌های طولانی‌تری نگهداری شوند تا در صورت بروز مشکل یا نیاز به بازیابی، قابل دسترس باشند. برای این داده‌ها ممکن است پشتیبان‌ها به‌طور ۵ سال یا بیشتر نگهداری شوند.

– داده‌های معمولی و کم‌اهمیت: داده‌های کمتری که اهمیت کمتری دارند (مثل فایل‌های موقت، یا داده‌هایی که به‌سرعت تغییر می‌کنند)، ممکن است فقط برای یک یا دو سال نگهداری شوند.

• تعیین سیاست امنیتی

رمزنگاری فایل‌های بکاپ در سیستم‌های پشتیبان‌گیری :

منظور از رمزنگاری (Encryption) فرآیند تبدیل داده‌های قابل‌خواندن به شکل غیرقابل‌خواندن (کدشده) است، به‌طوری که دسترسی به محتوای واقعی تنها برای افراد یا سیستم‌هایی که از کلید رمزگشایی (decryption key) مطلع هستند، امکان‌پذیر باشد. در سیستم‌های پشتیبان‌گیری، رمزنگاری باعث می‌شود که اگر در صورت بروز مشکل برای نسخه بکاپ، مانند دزدیده‌ یا گم شدن آن یا به هر نحوی به‌دست افراد غیرمجاز افتاده باشد، امکان استفاده از آن نباشد.

دلایل اهمیت رمزنگاری:

• حفاظت از اطلاعات حساس مثل اطلاعات مشتریان، اطلاعات مالی، یا سوابق پزشکی.
• جلوگیری از نشت اطلاعات در صورت سرقت یا دسترسی غیرمجاز به بکاپ‌ها.
• رعایت قوانین و مقررات مثل GDPR، HIPAA یا قوانین داخلی سازمان‌ها.
• امنیت بکاپ‌های ذخیره‌شده در فضای ابری یا مکان‌های عمومی مثلاً دیسک‌های خارجی یا NAS متصل به شبکه.

 

 

 

محدود کردن دسترسی به فایل‌های پشتیبان :

• جلوگیری از دسترسی غیرمجاز و احتمال نشت اطلاعات حساس.
• مقابله با حملات داخلی مانند کارکنانی که به‌صورت غیرمجاز به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند.
• جلوگیری از آسیب‌های مخرب مانند حذف عمدی/غیرعمدی بکاپ‌ها
• کاهش خطر بدافزارهایی مثل باج‌افزار (Ransomware) که فایل‌های بکاپ را هم هدف می‌گیرند.

روش‌های محدودسازی دسترسی:

1. استفاده از سطوح دسترسی (Access Control) :

• تعریف سطح دسترسی مشخص برای هر کاربر : به این معنا که امکان حق مشاهده، حذف یا بازیابی فایل‌های بکاپ تنها برای مدیر IT یا مدیر بکاپ وجود دارد و مابقی افراد تنها مجاز به مشاهده یا گزارش‌گیری هستند، نه تغییر یا بازیابی.

 2. احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA)  :

• فعال‌سازی تأیید دو مرحله‌ای برای ورود به کنسول بکاپ یا سیستم ذخیره‌سازی باعث می‌شود که تنها کاربران معتبر بتوانند وارد شوند.

3. تفکیک حساب کاربری (Role-Based Access Control – RBAC) :

در سیستم‌های حرفه‌ای بکاپ (مانند Veeam، Acronis یا Veritas)، امکان تعریف یک نقش برای هر کاربر مهیاست:

• Admin  : دسترسی کامل
• Operator :تنها اجرای بکاپ و مانیتورینگ
• Auditor :تنها بررسی گزارش‌ها، بدون تغییر

4. محدودسازی دسترسی به مسیر ذخیره‌سازی:

مسیر فیزیکی یا شبکه‌ای ذخیره‌سازی بکاپ مانند NAS، فولدر اشتراکی یا فضای ابری باید تنها به سیستم بکاپ و مدیر مربوطه دسترسی داشته باشد. در صورت نیاز، حتی امکان پنهان‌سازی مسیر بکاپ در سطح شبکه وجود دارد یا تنها از طریق IP خاص اجازه دسترسی داشته باشد.

5. استفاده از فایروال و لیست IP مجاز:

اگه فایل‌های بکاپ در شبکه یا فضای ابری ذخیره شدند، با استفاده از فایروال یا تنظیمات دسترسی فقط به IPهای مشخص یا کاربران خاص اجازه دسترسی داده شود.

• فعال‌سازی گزارش‌گیری (Logging & Auditing) :

ثبت و نظارت روی تمام فعالیت‌های مربوط به فایل‌های بکاپ (چه کسی، چه زمانی، چه کاری انجام داده است). این کار برای بررسی امنیت و تشخیص تهدیدات بسیار مهم است.

تعیین کاربران مجاز برای ایجاد، مشاهده، و بازیابی بکاپ‌ها :

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید در هر سیستم بکاپ‌گیری حرفه‌ای انجام شود، مدیریت دقیق نقش‌ها و سطح دسترسی کاربران است. این کار باعث می‌‌شود که تنها افراد مشخصی برای انجام عملیات حساس مثل ایجاد، بازیابی یا حتی مشاهده فایل‌های بکاپ دسترسی داشته باشند.

• جلوگیری از سوء‌استفاده یا حذف ناخواسته فایل‌های بکاپ
• تفکیک وظایف برای امنیت بیشتر (هر کسی به‌قدر نیاز دسترسی دارد)
• محافظت در برابر حملات داخلی یا اشتباهات انسانی
• کمک به مستندسازی و پیگیری فعالیت‌ها (از طریق گزارش‌گیری)

تعیین و مدیریت کاربران مجاز:

• Backup Admin: ایجاد، ویرایش، حذف، بازیابی، مشاهده کامل داده‌ها.
• Backup Operator: ایجاد و مدیریت بکاپ‌ها، بدون حذف یا تغییر تنظیمات اصلی.
• Backup Viewer: امکان مشاهده گزارش‌ها و وضعیت بکاپ‌ها، بدون تغییر.
• Restore Operator: مجاز به بازیابی اطلاعات از بکاپ‌ها.

 

نکته مهم :

برای امنیت بیشتر، هیچ کاربری حتی ادمین نباید به فایل‌های بکاپ به صورت مستقیم دسترسی فیزیکی داشته باشد. همه  موارد باید از طریق کنسول مدیریت و با ثبت گزارش انجام شود.

• تهیه مستندات و سناریوهای بازیابی

مستند کردن روش بازیابی سیستم ‌ها در صورت از کار افتادن

1. پیش‌نیازهای بازیابی:

• دسترسی به آخرین نسخه پشتیبان (مسیر دقیق یا نام فایل بکاپ)
• کلیدهای رمزنگاری در صورت نیاز
• اطلاعات لاگین به نرم‌افزار بکاپ‌گیری
• وجود سخت‌افزار جایگزین یا ماشین مجازی آماده
• دسترسی به حساب‌های مدیریتی سیستم ‌ها

2. بررسی و تست دوره‌ای:

• حداقل سالی ۲ بار باید فرآیند بازیابی به‌صورت آزمایشی اجرا و مستندسازی شود.
• نتایج تست، زمان بازیابی و مشکلات شناسایی‌شده باید ثبت شوند.

3. تهیه چک‌ لیست بازیابی سریع:

قبل از شروع بازیابی:

• مطمئن شوید که به آخرین نسخه پشتیبان (بکاپ) دسترسی دارید و از تاریخ و محل ذخیره‌سازی آن آگاه باشید.
• اگر فایل بکاپ رمزنگاری شده است، رمز عبور یا کلید رمزنگاری را در اختیار داشته باشید.
• دسترسی ادمین به نرم‌افزار بکاپ‌گیری مانند Veeam، Acronis  و…  رو بررسی کنید.
• مطمئن شوید که سیستم جایگزین برای بازیابی آماده‌ست (مانند سرور جدید یا ماشین مجازی).
• اتصال شبکه و اینترنت  را برای اطمینان از بدون مشکل بودن بررسی کنید.

مراحل اجرای بازیابی:

• سیستم مقصد را روشن کنید یا سیستم عامل جدید نصب کنید (در صورت نیاز).
• نرم‌افزارهای ضروری مانند SQL Server یا سرویس‌های دیگر را روی سیستم نصب کنید.
• وارد نرم‌افزار پشتیبان‌گیری شوید و فایل بکاپ مورد نظر را انتخاب کنید.
• فرایند بازیابی (Restore) را شروع کنید و مراحل آن را تا انتها دنبال کنید.
• بعد از بازیابی، سیستم را بررسی کنید و از عملکرد درست آن مطمئن شوید.
• اتصال کاربران و سرویس‌ها را تست کنید تا مطمئن شوید دسترسی‌ها برقرار هستند.

اقدامات پس از بازیابی:

• لاگ‌ها و گزارش‌های بازیابی را بررسی کنید تا خطایی وجود نداشته باشد.
• نرم‌افزارها و دیتابیس‌ها را مجدد تست کنید.
• وضعیت سیستم را به کاربران یا تیم‌های مرتبط اطلاع دهید.
• از کل عملیات بازیابی ثبت و نگهداری گزارشی تهیه کنید.
• حتماً بعد از بازیابی، یک نسخه پشتیبان جدید از سیستم بگیرید.

نکته مهم:

همیشه این چک‌لیست رو به‌روز نگه دارید و لازم است که در دسترس تیم IT قرار داده شود تا در مواقع اضطراری بتوانند به سرعت از آن استفاده کنند.

• تعیین مسئولین پاسخ‌گویی در شرایط بحرانی

تعیین مسئولین پاسخ‌گویی در شرایط بحرانی (مانند از کار افتادن سیستم‌ها، حمله سایبری، یا حذف ناخواسته اطلاعات) یکی از بخش‌های کلیدی در برنامه‌های بازیابی (Disaster Recovery Plan) است. اگر افراد مشخصی از قبل تعیین نکرده باشید، در زمان بحران هم‌زمان با استرس و فشار، امکان دارد تیم‌ها گیج شوند و واکنش‌ کند یا اشتباهی سر بزند. در زمان وقوع بحران، وظایف هر فرد باید از پیش مشخصی شده باشد تا عملیات بازیابی و مدیریت بحران با سرعت و هماهنگی کامل انجام شود. معمولاً تقسیم مسئولیت‌ها به چند گروه انجام می‌شود:

 

 

1. مدیر بحران:

• مدیریت کلی عملیات بازیابی
• تصمیم‌گیری‌های مهم و هماهنگ‌سازی تیم‌ها
• گزارش‌دهی به مدیریت ارشد

2. مدیر پشتیبان‌گیری:

• دسترسی به نسخه‌های بکاپ
• اجرای فرآیند بازیابی اطلاعات
• بررسی صحت و کامل بودن داده‌های بازیابی‌شده

3. مسئول شبکه و زیرساخت:

• اطمینان از دسترسی شبکه و سرورها
• راه‌اندازی سریع سخت‌افزارها یا VMها
• هماهنگی با تیم دیتاسنتر در صورت نیاز

4. افسر امنیت اطلاعات:

• بررسی احتمال حملات سایبری یا نفوذ
• محدودسازی دسترسی‌ها در حین بحران
• بررسی لاگ‌ها و تحلیل تهدیدها

5. مسئول ارتباطات داخلی و اطلاع‌رسانی:

• اطلاع‌رسانی به تیم‌ها و کاربران درباره وضعیت سیستم
• پاسخگویی به سؤالات پرسنل
• انتشار وضعیت و زمان تقریبی رفع مشکل

6. تیم پشتیبانی فنی کاربران:

• پاسخ‌گویی به کاربران
• کمک به رفع مشکلات پس از بازیابی سیستم‌ها
• ثبت و دسته‌بندی مشکلات کاربران

نکات مهم در تعیین مسئولین:

1. هر نقش باید پوشش جایگزین (Backup Person) هم داشته باشد تا در صورت نبود فرد اصلی مشکلی پیش نیاید.
2. شماره تماس، ایمیل و شیفت هر فرد باید به‌روزرسانی شده و در دسترس تیم باشه.
3. یک نسخه چاپی از این لیست باید در اتاق سرور و مرکز عملیات IT وجود داشته باشه.
4. تمرین‌های دوره‌ای برای آشنایی تیم‌ها با مسئولیت‌ها انجام بشه.

انتخاب نرم افزار مناسب

برای انتخاب نرم‌افزار مناسب در سیستم‌های پشتیبان‌گیری (Backup) و ذخیره‌سازی (Storage)، باید چند فاکتور کلیدی رو در نظر بگیریم.

• نوع سازمان یا کاربری:

استفاده شخصی – Backup ساده روی فلش یا فضای ابری:

اگر استفاده شما شخصی است و دنبال یک راهکار ساده برای پشتیبان‌گیری روی فلش، هارد اکسترنال یا فضای ابری هستید، می‌تونید از نرم‌افزارهای سبک، کاربرپسند و البته امن استفاده کنید.

 

بهترین نرم‌افزارها برای پشتیبان‌گیری شخصی:

Macrium Reflect Free :

1. نسخه رایگان و کاربرپسند
2. امکان بکاپ کامل یا Incremental
3. ساخت ایمیج از کل سیستم یا فقط فایل‌های مهم

AOMEI Backupper Standard :

1. رایگان برای استفاده شخصی
2. رابط کاربری ساده
3. برنامه‌ریزی برای بکاپ خودکار
4. پشتیبانی از فلش، هارد اکسترنال و NAS

 

 

Duplicati:

1. متن‌باز و رایگان
2. پشتیبان‌گیری رمزنگاری‌شده به فضای ابری Google Drive, Dropbox, OneDrive و…
3. رابط تحت وب ساده و کاربردی

شرکتی کوچک

اگر قصد راه‌اندازی سیستم پشتیبان‌گیری برای یک شرکت کوچک  را دارید، باید به فکر طراحی سیستمی باشید که علاوه بر امن و پایدار بودن، مقرون‌به‌صرفه نیز باشد.

هدف‌ها در شرکت کوچک:

1. محافظت از فایل‌های مهم شرکت (مستندات، گزارشات مالی، پروژه‌ها)
2. امکان بازیابی سریع اطلاعات در صورت خرابی یا حمله باج‌افزاری
3. خودکار بودن فرآیند بکاپ‌گیری
4. نگهداری نسخه‌های مختلف از فایل‌ها (Versioning)

 

انتخاب ساختار پشتیبان‌گیری :

1. محلی ( Local ): بکاپ روی هارد اکسترنال، NAS، یا سرور داخلی
2. ابری ( Cloud ): بکاپ دوم روی فضای ابری برای بازیابی در شرایط بحرانی

انتخاب نرم‌افزار :

1. Veeam Backup & Replication
2. Acronis Cyber Protect
3. Nakivo Backup
4. UrBackup

زمان‌بندی بکاپ :

1. بکاپ روزانه فایل‌ها
2. بکاپ هفتگی کامل سیستم
3. بکاپ دیتابیس‌ها
4. تست بازگردانی (Restore)

سازمان متوسط تا بزرگ دارای دیتاسنتر یا سرورهای متعدد :

سیستم پشتیبان‌گیری برای یک سازمان متوسط تا بزرگ با دیتاسنتر یا چندین سرور، می‌بایست بسیار مطمئن، مقیاس‌پذیر، امن و قابل مدیریت مرکزی باشد. در این سطح، خرابی یا از دست رفتن داده حتی برای چند دقیقه می‌تواند میلیون‌ها هزینه یا توقف خدمات در پی داشته باشد.

اهداف کلیدی پشتیبان‌گیری در سطح سازمانی:

1. محافظت از داده‌های بحرانی
2. بازیابی سریع در شرایط بحرانی (Disaster Recovery)
3. مدیریت مرکزی و مانیتورینگ
4. رمزنگاری و امنیت
5. مقیاس‌پذیری

انتخاب نرم‌افزارهای حرفه‌ای (Enterprise-Grade):

1. Veeam Backup & Replication
2. Commvault
3. Veritas NetBackup
4. Rubrik / Cohesity

نوع داده‌هایی که باید پوشش داده شود:

1. ماشین‌های مجازی (VMware / Hyper-V)
2. دیتابیس‌ها (SQL, Oracle, PostgreSQL…)
3. فایل سرورها
4. Active Directory / DHCP / DNS
5. اپلیکیشن‌ها (SAP, SharePoint, Exchange)
6. Volumeهای SAN/NAS

معماری ذخیره‌سازی بکاپ‌ها :

1. Primary Backup: بکاپ روزانه روی دیسک‌های سریع یا NAS در دیتاسنتر
2. Secondary Backup (Cloud/Offsite) : انتقال نسخه دوم به فضای ابری یا شعبه دیگر
3. Archive Storage ( Long-term ) : نگهداری چند ساله روی Tape یا Cold Storage ابری

• اهداف پشتیبان‌گیری

1. بازیابی سریع در برابر خرابی سیستم :

یکی از اصلی‌ترین اهداف در پشتیبان‌گیری، بازیابی سریع در برابر خرابی سیستم (Fast Recovery / Instant Recovery) است؛ زیرا زمانی که یک سرور یا سیستم از کار می‌افتد، زمان بازیابی (RTO) نقش کلیدی در حفظ تداوم کسب‌وکار دارد.

هدف چیست؟

کاهش زمان Downtime پس از خرابی یعنی: از لحظه‌‌ی خرابی سیستم تا زمانی که کاربر یا سرویس به حالت عادی برگردد، باید سریع‌ترین مسیر ممکن طی شود.

ابزارهایی که بازیابی سریع فراهم می‌کنند:

1. Veeam
2. Nakivo
3. Acronis Cyber Protect
4. Commvault
5. Veritas NetBackup

تست منظم فرآیند بازیابی (Disaster Recovery Drill):

بازیابی بدون تست امکان دارد شکست بخورد! باید حداقل ماهی یک بار تست Restore انجام شود.

• جدا کردن Storage بکاپ از شبکه اصلی (Air Gap):

برای جلوگیری از خرابی یا حمله باج‌افزاری، باید یک نسخه بکاپ به‌صورت آفلاین یا ایزوله نگهداری شود.

• استفاده از بکاپ مبتنی بر Snapshot برای سرعت بالا :

روی ماشین‌های مجازی یا SAN، استفاده از Snapshot به شما امکان برگشت به حالت قبل را در طی چند ثانیه می‌دهد.

2. محافظت در برابر باج‌افزار :

باج‌افزار (Ransomware) به یکی از خطرناک‌ترین تهدیدات برای سازمان‌ها و حتی کاربران شخصی تبدیل شده است. اما سیستم‌های پشتیبان‌گیری حرفه‌ای اگر درست طراحی شده باشند، می‌توانند خط دفاع آخر شما باشند.

چرا داشتن بکاپ کافی نیست؟ 

باج‌افزارهای جدید مانند LockBit ، Conti و BlackCat بسیار هوشمندانه عمل می‌کنند:

• فایل‌های اصلی را رمزنگاری می‌کنند.
• سپس به سراغ فایل‌های پشتیبان می‌روند.
• حتی سرورهای پشتیبان‌گیری مانند Veeam، حافظه‌های شبکه‌ای (NAS) و فضاهای ابری را نیز هدف قرار می‌دهند.

در نتیجه، تنها داشتن بکاپ کافی نیست، بکاپ‌ها باید در برابر نفوذ، حذف و رمزنگاری محافظت‌شده باشند.

راهکارهای کلیدی برای محافظت از بکاپ در برابر باج‌افزار

• بکاپ غیرقابل‌تغییر (Immutable Backup)

توضیح:
بکاپ به گونه‌ای ذخیره می‌شود که امکان تغییر یا حذف برای مدت مشخصی حتی توسط ادمین، وجود نداشته باشد. این کار باعث می‌شود که باج‌افزارها یا مهاجمان نتوانند بکاپ‌ها را رمزنگاری یا حذف کنند.

 

بیش‌تر بخوانید: 

مقایسه نرم‌افزارهای پشتیبان‌گیری در محیط‌های فیزیکی و مجازی؛ راهنمای جامع

ابزارها و نمونه‌ها:

• Veeam Hardened Repository (Linux-based)
• AWS S3 Object Lock
• Wasabi Immutable Buckets
• Synology Immutable Snapshots

 

• ایزوله‌سازی بکاپ (Air-Gapped Backup)

توضیح:
بکاپ می‌بایست روی سیستمی ذخیره شود که از شبکه‌ی اصلی به صورت فیزیکی یا منطقی، مجزا باشد. به این ترتیب، حتی اگر شبکه آلوده شود، بکاپ‌ها دست‌نخورده باقی می‌مانند.

انواع ایزوله‌سازی:

• Air Gap فیزیکی: بکاپ روی Tape یا دیسک اکسترنال که بعد از بکاپ‌گیری جدا می‌شود.
• Air Gap منطقی: بکاپ در فضای ابری یا سیستم دیگری با دسترسی بسیار محدود و بدون اتصال دائم.

• رمزنگاری بکاپ‌ها (Backup Encryption)

توضیح:
تمامی بکاپ‌ها باید در حین انتقال (in-transit) و در زمان ذخیره (at-rest) رمزنگاری شوند. این کار از سواستفاده در صورت دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌کند.

استاندارد پیشنهادی:
AES-256 در سطح سازمانی

• محدود کردن دسترسی و اعمال کنترل امنیتی (Access Control)

توضیح:
امکان دسترسی به بکاپ‌ها تنها برای افراد یا سرویس‌های مجاز می‌بایست فراهم باشد. لازم است که:

• حساب‌های کاربری خاص فقط برای عملیات بکاپ تعریف شوند.
• از احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA) استفاده شود.
• دسترسی‌ها بر اساس اصل کمترین سطح دسترسی (Least Privilege) تعریف شوند.

• ذخیره‌سازی چندلایه (Multi-Tiered Backup Storage)

توضیح:
بکاپ‌ها باید در چند مکان و روی رسانه‌های مختلف نگهداری شوند تا در صورت از بین رفتن یکی، نسخه‌های دیگر در دسترس باشند.

مثال:

• بکاپ اول روی دیسک محلی
• بکاپ دوم در فضای ابری S3 ، Azure، Wasabi
• بکاپ آرشیوی روی Tape یا دیسک آفلاین

• مانیتورینگ و هشداردهی هوشمند (Monitoring & Alerts)

توضیح:
هرگونه تغییر مشکوک در فایل‌های بکاپ، حذف غیرمنتظره یا خطای مکرر باید به‌سرعت شناسایی و گزارش داده شود. برخی سیستم‌ها حتی باج‌افزار را به‌صورت رفتاری شناسایی می‌کنند.

ابزارهای پشتیبان‌گیری با این قابلیت:

• Veeam ONE
• Acronis Active Protection
• Nakivo Ransomware Protection
• Commvault Threat Scan

• تست منظم بازیابی (Restore Test / Disaster Recovery Drill)

توضیح:
داشتن بکاپ در زمانی که امکان بازیابی واقعی داشته باشد، مفید است. تست منظم Restore باعث می‌شود از سالم بودن فایل‌ها مطمئن شوید و آمادگی کامل در شرایط بحرانی داشته باشید.

پیشنهاد:

• تست Restore ماهیانه
• اجرای شبیه‌سازی سناریوهای حمله (Ransomware Simulation)

• جداسازی شبکه‌ای سرور بکاپ از شبکه اصلی (Network Segmentation)

توضیح:
سرور یا فضای ذخیره‌سازی بکاپ نباید در همان VLAN یا دامین شبکه‌ی عمومی باشد. بهتر است در یک Subnet یا VLAN ایزوله، با محدودیت دسترسی به پورت‌ها قرار گیرد.

جمع‌بندی: حداقل ۵ لایه محافظتی پیشنهادشده

1. بکاپ غیرقابل‌تغییر (Immutable)
2. ایزوله‌سازی (Air Gap)
3. رمزنگاری داده‌ها
4. محدودسازی دسترسی‌ها و MFA
5. مانیتورینگ مداوم و تست ری‌استور

نگهداری بلندمدت برای آرشیو:

در بسیاری از سازمان‌ها، لازم است برخی داده‌ها نه فقط برای بازیابی در زمان خرابی، بلکه برای نگهداری قانونی، حسابرسی، یا تحلیل‌های آینده برای سال‌ها ذخیره شوند. به این نوع ذخیره‌سازی، آرشیو بلندمدت یا Long-Term Retention می‌گوییم.

• روش‌های رایج برای آرشیو بلندمدت

1. ذخیره‌سازی نواری (Tape Storage)
   استفاده از نوارهای مغناطیسی (LTO) برای نگهداری اطلاعات تا ۳۰ سال با هزینه پایین، مناسب سازمان‌های بزرگ با حجم بالای داده.
2. آرشیو ابری (Cloud Archive)
   استفاده از سرویس‌های ابری مانند Amazon S3 Glacier، Azure Archive یا Wasabi برای نگهداری طولانی‌مدت با دسترسی کند اما پایدار و امن.
3. NAS با قابلیت Snapshot یا WORM
   استفاده از حافظه‌های شبکه‌ای با امکان تعریف Snapshotهای بلندمدت و حالت فقط خواندنی (Write Once, Read Many).
4. دیسک‌های نوری (Optical Archival Media)
   مناسب برای آرشیوهای حجمی کم اما نیازمند امنیت و پایداری بسیار بالا.

• ویژگی‌های مهم در نگهداری بلندمدت
• رمزنگاری داده‌ها برای حفظ امنیت و محرمانگی
• قابلیت تغییرناپذیری (WORM یا Immutability)
• برچسب‌گذاری و متا دیتا برای جستجوی آسان
• تعریف سیاست نگهداری و حذف خودکار
• ایزوله‌سازی فیزیکی یا منطقی محل آرشیو از محیط عملیاتی

 

• ابزارهایی که از آرشیو بلندمدت پشتیبانی می‌کنند:
• Veeam (با قابلیت Archive Tier)
• Acronis (Cloud Archive)
• Commvault
• Veritas NetBackup
• Synology Active Backup

 

• مراحل پیکربندی پشتیبان‌گیری

۱. شناسایی منابع حیاتی

ابتدا باید مشخص شود که چه منابعی نیاز به پشتیبان‌گیری دارند. این منابع شامل موارد زیر می‌توانند باشند:

• فایل‌ها و فولدرهای مهم
• پایگاه‌های داده  SQL Server، Oracle، MySQL  و غیره
• ماشین‌های مجازی (VMware, Hyper-V)
• سرورها و سیستم‌عامل‌ها
• ایستگاه‌های کاری حیاتی
• سرویس‌های ابری مانند Microsoft 365 یا  Google Workspace

برای هر منبع، باید سطح اهمیت، اندازه، نرخ تغییر داده و الزامات نگهداری آن تعیین شود.

۲. گزارش‌گیری و مانیتورینگ:

سیستم پشتیبان‌گیری می‌بایست از قابلیت ثبت گزارش دقیق از وضعیت عملیات، خطاها، هشدارها و موفقیت‌ها را برخوردار باشد. این اطلاعات می‌توانند از طریق ایمیل، داشبورد گرافیکی یا سیستم‌های مانیتورینگ مرکزی دریافت شوند. همچنین بررسی روزانه وضعیت پشتیبان‌گیری توصیه می‌شود تا از شکست عملیات جلوگیری شود.

۳. فشرده‌سازی و رمزنگاری :

برای صرفه‌جویی در فضای ذخیره‌سازی، باید از فشرده‌سازی خودکار استفاده شود. همچنین، به‌ویژه برای بکاپ‌هایی که خارج از سایت نگهداری می‌شوند، رمزنگاری قوی مانند AES-256 الزامی است. اطمینان حاصل شود که کلید رمزنگاری به‌صورت امن نگهداری می‌شود و دسترسی به آن محدود است.

۴. امنیت بکاپ‌ها :

برای محافظت از نسخه‌های پشتیبان در برابر باج‌افزار یا خراب‌کاری داخلی، نکات زیر توصیه می‌شود:

• استفاده از مخزن پشتیبان غیرقابل‌تغییر: (Immutable Backup)

در سال‌های اخیر، با گسترش حملات باج‌افزاری و تهدیداتی که مستقیماً فایل‌های پشتیبان را هدف قرار می‌دهند، اهمیت استفاده از مخازن پشتیبان غیرقابل‌تغییر به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. طراحی مخزن غیرقابل‌تغییر (یا اصطلاحاً Immutable Backup) به شکلی انجام می‌شود که فایل‌های ذخیره‌شده در آن، حتی توسط ادمین سیستم، برای مدت زمان مشخصی قابل تغییر، حذف یا بازنویسی نباشند.

مزایای استفاده از مخزن غیر قابل تغییر

1. مقابله با باج‌افزار: حتی اگر سرور بکاپ یا کل شبکه آلوده شود، فایل‌های پشتیبان غیرقابل‌تغییر از رمزنگاری یا حذف در امان خواهند بود.
2. حفاظت در برابر خطای انسانی یا خراب‌کاری داخلی : جلوگیری از حذف ناخواسته یا عمدی نسخه‌های پشتیبان توسط کاربران دارای دسترسی بالا.
3. پاسخ به الزامات قانونی و انطباق (Compliance): بسیاری از قوانین مانند HIPAA، GDPR یا FINRA نیاز به نگهداری نسخه‌های تغییرناپذیر از داده‌ها برای مدت مشخصی دارند.

• نگهداری نسخه‌ای از بکاپ در محیط ایزوله (Air-Gapped):

نگهداری یک نسخه از بکاپ در محیط ایزوله یا به‌اصطلاح “Air-Gapped”، یکی از مهم‌ترین اقدامات امنیتی است که در حوزه پشتیبان‌گیری انجام می‌شود. این نوع پیکربندی باعث می‌شود نسخه‌ای از اطلاعات پشتیبان از دسترسی مستقیم سیستم‌ها، کاربران، یا بدافزارها محفوظ بماند. در نتیجه، حتی در صورت نفوذ کامل به شبکه یا آلوده شدن سرورها به باج‌افزار، نسخه‌ای امن و قابل بازیابی از داده‌ها در دسترس خواهد بود.

انواع پیاده‌سازی محیط ایزوله :

۱. ایزوله‌سازی فیزیکی (Physical Air-Gap)

در این روش، رسانه ذخیره‌سازی (مانند Tape یا هارد اکسترنال) پس از عملیات پشتیبان‌گیری از سیستم جدا و به‌صورت فیزیکی در محل امن نگهداری می‌شود.

ویژگی‌ها:

• کاملاً جدا از شبکه
• بدون نیاز به زیرساخت شبکه‌ای
• مناسب برای نگهداری آرشیوهای بلندمدت

۲. ایزوله‌سازی منطقی (Logical Air-Gap)

در این روش، نسخه‌ای از بکاپ به محیطی منتقل می‌شود که فقط در بازه‌های زمانی خاص یا از طریق مسیرهای محدود به آن دسترسی وجود دارد. این روش معمولاً در زیرساخت‌های مدرن با فضای ذخیره‌سازی ابری یا NAS استفاده می‌شود.

ویژگی‌ها:

• دسترسی محدود از طریق زمان‌بندی یا دسترسی مبتنی بر رول
• امکان مدیریت خودکار
• مناسب برای محیط‌های با پایداری بالا

نکات مهم در پیاده‌سازی

• در صورت استفاده از روش فیزیکی، باید روند حمل‌ونقل و نگهداری رسانه‌ها امن باشد.
• در روش منطقی، لازم است دسترسی به مخزن ایزوله فقط از طریق حساب‌های خاص و با احراز هویت قوی انجام شود.
• زمان‌بندی و اتوماسیون انتقال داده به محیط ایزوله باید شفاف و قابل مانیتورینگ باشد.
• نسخه‌های ایزوله نیز باید رمزنگاری‌شده و دارای کنترل دسترسی مناسب باشند.
• محدود کردن دسترسی به سرور پشتیبان‌گیری با MFA
• نظارت و هشداردهی در صورت حذف یا تغییر غیرمجاز فایل‌های بکاپ

• جمع‌بندی جامع سیستم‌های پشتیبان‌گیری

اجزای اصلی سیستم‌های پشتیبان‌گیری:

1. منابع داده (Data Sources): شامل فایل‌ها، پایگاه‌های داده، سرورها، ماشین‌های مجازی، و برنامه‌های کاربردی که نیاز به پشتیبان‌گیری دارند.
2. نرم‌افزار پشتیبان‌گیری (Backup Software): مسئول انجام عملیات پشتیبان‌گیری، زمان‌بندی، رمزنگاری، گزارش‌گیری و بازیابی اطلاعات است.
3. محل ذخیره‌سازی (Backup Repository): مکانی برای ذخیره نسخه‌های پشتیبان، که می‌تواند دیسک، نوار (Tape)، NAS، SAN، فضای ابری یا ترکیبی از آن‌ها باشد.
4. سیاست‌ها و زمان‌بندی‌ها (Backup Policies): تعیین‌کننده نحوه، زمان، تناوب، و مدت زمان نگهداری نسخه‌های پشتیبان هستند.
5. فرآیند بازیابی (Restore Process): امکان بازیابی کامل یا جزئی اطلاعات از نسخه‌های پشتیبان را فراهم می‌کند.

انواع پشتیبان‌گیری:

1. پشتیبان‌گیری کامل (Full Backup): نسخه‌ای کامل از کل داده‌ها گرفته می‌شود. اگرچه حجیم و زمان‌بر است، اما پایه‌ی مطمئنی برای بازیابی اطلاعات فراهم می‌کند.
2. پشتیبان‌گیری افزایشی (Incremental): فقط تغییرات نسبت به آخرین نسخه (کامل یا افزایشی) ذخیره می‌شود. سرعت بالا و مصرف فضای کم از مزایای آن است.
3. پشتیبان‌گیری تفاضلی (Differential): تمام تغییرات از زمان آخرین پشتیبان کامل ذخیره می‌شود. میانگینی از سرعت و حجم میان Full و Incremental است.
4. پشتیبان‌گیری مستمر (Continuous Data Protection): نسخه‌های پشتیبان به‌صورت بلادرنگ یا بسیار متناوب ایجاد می‌شوند، که RPO بسیار پایینی فراهم می‌کند.

مکان‌های ذخیره‌سازی نسخه‌های پشتیبان:

1. محلی (Local): مانند دیسک‌ها یا NAS درون شبکه، که برای بازیابی سریع مناسب هستند.
2. ذخیره‌سازی خارجی (Offsite): مانند Tapeهایی که در مکان فیزیکی جداگانه نگهداری می‌شوند.
3. ذخیره‌سازی ابری (Cloud Backup): استفاده از سرویس‌هایی مانند AWS, Azure, Google Cloud برای پشتیبان‌گیری از داده‌ها در محیط ابری.
4. روش ترکیبی (Hybrid Backup): ترکیب محلی و ابری، که انعطاف و امنیت بیشتری به همراه دارد.

ایمنی و رمزنگاری:

• رمزنگاری داده‌ها در حین انتقال و در محل ذخیره‌سازی
• محدودسازی دسترسی به فایل‌های پشتیبان
• استفاده از احراز هویت چندمرحله‌ای برای مدیریت بکاپ‌ها

جمع‌بندی نهایی

سیستم پشتیبان‌گیری، فقط یک ابزار محسوب نمی‌شود،بلکه بخشی از استراتژی کلی مدیریت ریسک اطلاعات در هر سازمان است. برای اینکه یک سیستم پشتیبان‌گیری کارآمد، مؤثر و قابل‌اطمینان باشد، باید از ویژگی‌های زیر برخوردار باشد:

• به‌درستی طراحی و مستندسازی شود.
• مطابق با الزامات تجاری و قانونی باشد.
• با تهدیدات نوظهور مانند باج‌افزار مقابله کند.
• به‌صورت منظم تست و ارزیابی شود.

با رعایت این اصول، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که در زمان بروز بحران، داده‌ها قابل بازیابی خواهند بود و وقفه‌ای در کسب‌وکار ایجاد نمی‌شود.

مقاله پیشنهادی:

پشتیبان‌گیری ابری؛ راهکارهای نوین و مقایسه با روش‌های سنتی