طراحی و راه اندازی دیتاسنتر کارآمد و مؤثر، برای شرکت‌ها و کسب و کارهای مدرن امروزی، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در استاندارد طراحی اتاق سرور می بایست شرایط به گونه‌ای در نظر گرفته شود که بعد از نصب و راه اندازی، اتاق سرور بتواند حداقل برای ۱۰الی ۱۵ سال بدون مشکل و ایراد اساسی، کارایی لازم را داشته باشد.
چگونه یک اتاق سرور راه‌اندازی کنیم؟
راه‌اندازی اتاق سرور، فرآیندی استراتژیک است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، انتخاب تجهیزات مناسب و رعایت استانداردهای بین‌المللی است. این اتاق، قلب تپنده زیرساخت فناوری اطلاعات هر سازمان محسوب می‌شود و عدم توجه به جزئیات می‌تواند به خرابی سرورها، از دست رفتن داده‌ها یا افزایش هزینه‌های عملیاتی منجر شود. در ادامه مراحل راه‌اندازی یک اتاق سرور استاندارد، از انتخاب مکان تا نصب سیستم‌های امنیتی را بررسی می‌کنیم.
راهنمای کامل راه‌اندازی اتاق سرور استاندارد
۱. نیازسنجی:
- تعیین تعداد سرورها، حجم داده‌ها و نیازهای آینده (مانند توسعه پذیری).
- تخمین مصرف برق و پهنای باند شبکه.
- شناسایی الزامات امنیتی (فیزیکی و سایبری).
۲. طراحی اولیه:
- نقشه‌کشی فضای فیزیکی با توجه به ابعاد رک‌ها و مسیرهای کابل‌کشی.
- تعیین محل نصب سیستم‌های خنک‌کننده، UPS و ژنراتور.
۳. انتخاب تجهیزات:
- سرورها (مانند HP ProLiant)، رک‌های استاندارد، UPS، PDUهای هوشمند.
- سیستم‌های خنک‌کننده (In-Row Cooling یا سیستم‌های مبتنی بر هوای سرد).
۴. پیاده‌سازی:
- نصب رک‌ها با فاصله حداقل ۱ متر از دیوارها برای گردش هوا.
- کابل‌کشی سازمان‌یافته و برچسب‌گذاری شده.
- راه‌اندازی سیستم‌های نظارتی (مانند سنسورهای دما و رطوبت).
۵. تست نهایی:
- شبیه‌سازی بار برای بررسی عملکرد تجهیزات تحت فشار.
- بررسی افزونگی (Redundancy) در سیستم برق و شبکه.
هزینه‌های راه‌اندازی اتاق سرور: برآورد و کاهش هزینه‌ها
هزینه‌های اصلی:
- تجهیزات: سرورها (از ۱۰۰ میلیون تومان به بالا)، رک‌ها (۲۰-۵۰ میلیون تومان)، UPS (۵۰-۲۰۰ میلیون تومان).
- زیرساخت: کابل‌کشی (۱۰-۳۰ میلیون تومان)، سیستم خنک‌کننده (۱۰۰-۳۰۰ میلیون تومان).
- نیروی انسانی: هزینه طراحی و نصب (۳۰-۱۰۰ میلیون تومان).
راهکارهای کاهش هزینه:
- خرید تجهیزات بازسازی شده (Refurbished) با گارانتی معتبر.
- استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده ماژولار برای مصرف انرژی بهینه.
- اجاره فضای ابری برای بخشی از بار کاری (هیبریدی).
بهترین تجهیزات برای راه‌اندازی اتاق سرور
- سرورها: HP ProLiant DL380 Gen10، Dell PowerEdge R750.
- رک‌ها: APC NetShelter CX، Eaton 9PX.
- UPS: مدل‌های Online با قابلیت مدیریت (مانند Eaton 9PX یا Vertiv Liebert GXT5).
- سیستم خنک‌کننده: Schneider In-Row Cooling، Vertiv Liebert PDX.
- PDU: APC Smart PDU با پورت شبکه.
- نظارت: سنسورهای Emerson/Vertiv برای دما، رطوبت و دود.
چک‌لیست راه‌اندازی اتاق سرور بر اساس استانداردهای بین‌المللی
- تأیید مکان اتاق (دور از خطرات سیل، زلزله و نشت آب).
- نصب کف کاذب با ارتفاع حداقل ۶۰ سانتیمتر.
- اجرای کابل‌کشی مطابق استاندارد TIA-942.
- تست سیستم‌های افزونگی برق (UPS + ژنراتور).
- راه‌اندازی سیستم اطفای حریق گازی (FM200 یا Novec 1230).
- مستندسازی کامل نقشه شبکه و دسترسی‌ها.
انتخاب مکان مناسب برای راه‌اندازی اتاق سرور
معیارهای کلیدی:
- دسترسی آسان: نزدیکی به تیم فنی، اما دور از رفت‌وآمد عمومی.
- امنیت فیزیکی: قابلیت نصب سیستم‌های بیومتریک و دوربین.
- پایداری محیطی: دمای ثابت، عدم وجود لرزش یا گردوغبار.
- فضای کافی: امکان توسعه آینده (حداقل ۲۰% فضای خالی).
مکان‌های پرخطر:
- نزدیکی به لوله‌های آب یا سیستم‌های گرمایشی.
- طبقات زیرزمین در مناطق مستعد سیل.
مراحل راه‌اندازی سیستم برق اضطراری در اتاق سرور
- محاسبه مصرف کلی: جمع توان سرورها، خنک‌کننده و روشنایی.
- انتخاب UPS: با توجه به ظرفیت مورد نیاز و زمان Backup (حداقل ۱۵ دقیقه).
- نصب ژنراتور: برای پوشش قطعی برق طولانی‌مدت.
- افزونگی مدارها: استفاده از دو منبع برق مستقل (A و B).
- تست سیستم: شبیه‌سازی قطعی برق و بررسی عملکرد UPS و ژنراتور.
نصب و راه‌اندازی سیستم‌های خنک‌کننده برای اتاق سرور
انواع سیستم‌ها:
- هوای سرد/گرم (Cold/Hot Aisle Containment): جداسازی راهروهای سرد و گرم.
- In-Row Cooling: نصب واحدهای خنک‌کننده بین رک‌ها.
- آب‌سرد (Chilled Water): برای دیتاسنترهای بزرگ.
نکات نصب:
- جلوگیری از نقاط داغ با تحلیل CFD (شبیه‌سازی جریان هوا).
- تنظیم دمای اتاق روی ۲۲-۲۴°C و رطوبت ۴۵-۵۵%.
اشتباهات رایج در راه‌اندازی اتاق سرور و روش‌های پیشگیری
1. کابل‌کشی نامنظم:
- پیشگیری: استفاده از سینی کابل، پچ پنل و برچسب‌گذاری.
2. عدم پیش‌بینی رشد آینده:
- پیشگیری: اختصاص ۲۰-۳۰% فضای خالی در رک‌ها و سیستم برق.
3. نادیده گرفتن تست بار:
- پیشگیری: اجرای Load Testing با نرم‌افزارهایی مانند SIOS.
4. استفاده از سیستم خنک‌کننده ضعیف:
- پیشگیری: محاسبه دقیق BTU مورد نیاز بر اساس مصرف سرورها.
مقایسه روش‌های راه‌اندازی اتاق سرور: سنتی vs. ماژولار
| معیار | روش سنتی | روش ماژولار |
|————————–|——————————-|——————————–|
| زمان راه‌اندازی | ۶-۱۲ ماه | ۳-۶ ماه |
| هزینه اولیه | بالاتر (ساختار ثابت) | مقرون‌به‌صرفه (پیمانه‌ای) |
| انعطاف‌پذیری | محدود | بالا (قابلیت توسعه پلکانی) |
| مصرف انرژی | معمولاً بالاتر | بهینه‌سازی شده با Cooling پیشرفته |
| مثال تجهیزات | رک‌های ثابت، سیستم‌های متمرکز | رک‌های پورتابل، کانتینرهای پیش‌ساخته |
راه‌اندازی اتاق سرور استاندارد، نیازمند ترکیبی از دانش فنی، تجهیزات به روز و رعایت استانداردها است. انتخاب روش ماژولار، استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده هوشمند و پیش‌بینی نیازهای آینده، نه تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه امنیت و کارایی زیرساخت IT سازمان شما را تضمین می‌کند.
طراحی، پیاده سازی، بازسازی و حفاظت فیزیکی اتاق سرور با ساپراصنعت
طراحی و راه اندازی دیتاسنتر کارآمد و مؤثر، برای شرکت‌ها و کسب و کارهای مدرن امروزی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد در استاندارد طراحی اتاق سرور می بایست شرایط به گونه‌ای در نظر گرفته شود که بعد از نصب و راه اندازی، اتاق سرور بتواند حداقل برای ۱۰الی ۱۵ سال بدون مشکل و ایراد اساسی، کارایی لازم را داشته باشد. نگهداری و مراقبت از اتاق سرور بسیار مهم و حیاتی می‌باشد. از این رو در طراحی این بخش به تجهیزات نگهدارنده و تجهیزات امنیتی، نظارتی و حفاظتی اهمیت ویژه‌ای داده می‌شود و در مرحله نصب و راه اندازی شبکه این تجهیزات نصب می‌گردند.
خدمات نصب و راه اندازی اتاق سرور توسط ساپراصنعت:
- مشاوره و بازدید رایگان، ارائه پروپزال و شرح عملیات
- عایق‌بندی و ایزوله‌سازی دما و صدا در اتاق سرور
- طراحی سقف و کف کاذب آنتی استاتیک مخصوص اتاق سرور
- طراحی ساختار رک و چیدمان رک در دیتاسنتر
- طراحی کابل‌کشی استاندارد دیتا (Fiber Optic , CAT 6 , CAT 6a) و صدا در اتاق سرور
- سیستم های امنیتی کنترل ورود و خروج و دسترسی به اتاق سرور
- بهینه‌سازی و ارتقا دیتاسنتر
- سیستم سرمایشی و تهویه مطبوع اتاق سرور
- نصب انواع سنسورهای تشخیصی و امنیتی در اتاق سرور
- سیستم اعلام و اطفای حریق در اتاق سرور
- سیستم‌های مانیتورینگ اتاق سرور و تجهیزات داخلی آن
- سیستم تخلیه اضطراری گاز از اتاق سرور
- سیستم‌های برق اضطراری اتاق سرور
- اجرای سقف و دیوارهای کاذب نسوز در اتاق سرور
- نصب انواع سنسورهای تشخیصی و امنیتی در اتاق سرور
- نصب دوربین مداربسته در دیتاسنتر
- اجرای سیستم روشنایی استاندارد در اتاق سرور
مشخصات و استاندارد سازی اتاق سرور
مواردی که برای استانداردسازی اتاق سرور می‌بایست به آن توجه داشته باشید، عبارتند از:
- بهتر است محل قرارگیری اتاق سرور مکانی در مرکز ساختمان و به دور از رفت و آمد باشد.
- اتاق سرور فاقد پنجره باشد.
- دیوار، کف و اتاق دارای عایق صدا باشند.
- ابعاد اتاق سرور به متراژ مجموعه و مقدار تجهیزات در دیتاسنتر بستگی دارد.
- اجرای کف کاذب، برای مدیریت ایمن تجهیزات شبکه، توزیع بار و انعطاف‌پذیری اتاق سرور.
- دما در اتاق سرور باید بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی گراد و رطوبت بین ۳۰% تا ۴۵%.
- اتاق سرور مجهز به دستگاه تهویه مطبوع مناسب باشد.
- اندازه سقف در اتاق سرور دو متر و هفتاد سانتی متر باشد.
- ارتفاع کف در اتاق سرور بیش از ۱۵۰ میلی متر باشد.
- در اتاق فقط وجود یک در الزامی است، جنس درب‌ها می‌بایست فلزی و ضد حریق باشد.
- استفاده از دوربین‌های امنیتی، سیستم خنک کننده، اطفاء حریق و نصب سنسور لرزه نگاری الزامی است.
- استفاده از آلارم و سیستم هشدار دهنده.
- نصب سیستم کنترل تردد.
- رک‌ها طوری چیدمان شوند تا در صورت نیاز به نصب تجهیزات دیگر در آینده، احتیاجی به جابجایی نباشد.
- برای اتاق سرور یک منبع تغذیه در نظر گرفته شود.
- وجود یک تلفن در اتاق سرور ضروری است.
خدمات و سرویس‌های شرکت خدمات شرکت فناوری ساپرا در اجرای اتاق سرور و پیاده‌سازی آن، به حد زیادی انعطاف پذیر می‌باشد تا بتواند جوابگوی نیازهای متفاوت و بسیار زیاد مشتریان باشد. خدمات شرکت فناوری ساپرا قابل اعتماد بوده و با کمترین میزان مصرف منابع قابل ارائه برای مشتریان می باشد. ما شرایطی را فراهم می‌آوریم تا مشتریان ما بتوانند سازمان خود را با حداکثر بهره وری بنا کنند.