راهنمای کامل تبدیل هارد سرور HP از سایز ۲.۵ اینچ به ۳.۵ اینچ

مقدمه: چرایی و اهمیت تطبیق سایز هارد در سرورهای HP

سرورهای HPE ProLiant در مدل‌های مختلف، از پیکربندی‌های ذخیره‌سازی متنوعی پشتیبانی می‌کنند. دو سایز اصلی برای درایوها شامل LFF (Large Form Factor) به اندازه ۳.۵ اینچ و SFF (Small Form Factor) به اندازه ۲.۵ اینچ هستند.

در اکثر موارد، سرورهای با سایز درایو ۲.۵ اینچ (SFF) محبوبیت بیشتری دارند، زیرا تراکم پورت‌های بیشتر و سرعت دسترسی بالاتری (به خصوص با استفاده از SSD) را فراهم می‌کنند. اما در شرایطی، کاربران نیازمند استفاده از درایوهای بزرگتر ۳.۵ اینچ (LFF) می‌شوند؛ دلایلی مانند نیاز به ظرفیت بسیار بالاتر (که معمولاً در هاردهای ۳.۵ اینچی مقرون به صرفه‌تر است)، استفاده مجدد از هارد دیسک‌های قدیمی‌تر، یا کاهش قیمت سرور اچ پی با استفاده از درایوهای حجیم‌تر به جای تعداد زیادی درایو کوچک، کاربران را به سمت این تبدیل سوق می‌دهد.

اما آیا این تبدیل مستقیماً امکان‌پذیر است؟ در واقع، فرآیند تبدیل هارد سرور اچ پی ۲.۵ اینچ به ۳.۵ اینچ به معنای تغییر فیزیکی درایو نیست، بلکه به معنای استفاده از ابزارهای جانبی استاندارد برای قرار دادن یک هارد ۲.۵ اینچی در فضای فیزیکی یک هارد ۳.۵ اینچی است. این امر نیازمند درک دقیق سازوکار و استفاده از قطعات تطبیق‌دهنده است که در ادامه به طور کامل به آن می‌پردازیم. این کار باید با دقت انجام شود تا از هرگونه اختلال در کارایی و امنیت داده‌ها جلوگیری شود.

درک تفاوت‌های فیزیکی و منطقی SFF و LFF

قبل از اقدام به هرگونه تبدیلی، لازم است تفاوت‌های کلیدی بین این دو استاندارد را درک کنیم:

۱. تفاوت‌های فیزیکی (Form Factor)

۲. تفاوت‌های منطقی (Logical)

از نظر منطقی (برای کنترلر RAID سرور)، تفاوت اصلی درایوهای ۲.۵ و ۳.۵ اینچی، سرعت چرخش دیسک (RPM) و ظرفیت آن‌ها است.

• هاردهای ۳.۵ اینچی: معمولاً ظرفیت‌های بالاتری (مانند ۱۸ ترابایت و بیشتر) با RPMهای کندتر (۵۴۰۰ یا ۷۲۰۰) یا متوسط (۱۰K) دارند. این‌ها برای ذخیره‌سازی حجیم (Mass Storage) مناسب هستند.
• هاردهای ۲.۵ اینچی: معمولاً شامل SSD‌ها، یا هاردهای SAS سریع (۱۵K RPM) هستند و برای کارایی بالا و ذخیره‌سازی داده‌های حیاتی (Tier 0 و Tier 1) استفاده می‌شوند.

ابزار اصلی تبدیل – آداپتور/براکت LFF

همانطور که ذکر شد، فرآیند تبدیل به معنای قرار دادن یک درایو ۲.۵ اینچی در یک براکت ۳.۵ اینچی است. این کار توسط یک قطعه کلیدی انجام می‌شود: آداپتور یا براکت تبدیل SFF به LFF.

۱. قطعه مورد نیاز: HPE 2.5-inch to 3.5-inch Drive Adapter

این آداپتور که گاهی اوقات به عنوان “HPE SFF to LFF Converter” یا “Bay Converter” شناخته می‌شود، یک محفظه پلاستیکی یا فلزی با ابعاد استاندارد ۳.۵ اینچ است که به شما اجازه می‌دهد:

1. درایو ۲.۵ اینچی خود را درون آن پیچ کنید.
2. پورت SAS/SATA درایو ۲.۵ اینچی را به یک کانکتور متمرکز در انتهای آداپتور متصل کنید که دقیقاً در موقعیت کانکتور یک درایو ۳.۵ اینچی قرار می‌گیرد.

نکات حیاتی در انتخاب آداپتور:

• تطابق با HPE: حتماً از آداپتورهای سازگار با HP استفاده کنید. آداپتورهای غیراستاندارد ممکن است از نظر فیزیکی جا بیفتند اما کانکتور آن‌ها به درستی با Backplane سرور (برد پشتی سرور) منطبق نشود.
• نوع درایو: این آداپتورها معمولاً برای درایوهای ۲.۵ اینچ طراحی شده‌اند تا در براکت‌های ۳.۵ اینچ قرار گیرند، نه بالعکس.
• شماره قطعه (Part Number): برای اطمینان از سازگاری، همیشه شماره قطعه رسمی آداپتور (مانند برخی مدل‌های G8/G9/G10) را در مستندات سرور بررسی کنید.

۲. فرآیند نصب آداپتور

1. درایو ۲.۵ اینچ را درون آداپتور قرار دهید: درایو SFF را در جایگاه خود درون آداپتور/براکت LFF قرار داده و آن را با پیچ‌های مخصوص محکم کنید.
2. آداپتور را درون براکت استاندارد LFF قرار دهید: براکت فلزی یا پلاستیکی استاندارد ۳.۵ اینچی (LFF Carrier) سرور را برداشته و آداپتور حاوی درایو SFF را درون آن نصب کنید.
3. نصب نهایی: اکنون، این مجموعه تبدیل شده، ابعاد و پورت اتصالی یک هارد سرور اچ پی ۳.۵ اینچی را داراست و می‌تواند به صورت عادی در Bay (جایگاه) هارد ۳.۵ اینچ سرور HPE شما قرار گیرد.

ملاحظات فنی و امنیتی بعد از تبدیل

باید توجه داشته باشید که این تغییر فیزیکی بر پیکربندی ذخیره‌سازی و پایداری سرور شما تأثیر می‌گذارد.

۱. پیکربندی RAID و ناسازگاری‌ها

اگر از این درایو تبدیل شده در یک آرایه RAID (مانند RAID 5 یا RAID 6) استفاده می‌کنید:

• مخلوط کردن سایز ممنوع: هرگز درایوهای ۲.۵ اینچی و ۳.۵ اینچی را در یک آرایه RAID مخلوط نکنید، حتی اگر از آداپتور استفاده کرده باشید.
• مخلوط کردن سرعت ممنوع: اگر هارد SFF ۲.۵ اینچی شما SSD است و می‌خواهید آن را در کنار هاردهای ۳.۵ اینچی (HDD) در یک آرایه قرار دهید، به شدت توصیه می‌شود  که از این کار خودداری کنید زیرا می‌تواند عملکرد RAID را تخریب کند.
• هدف اصلی تبدیل: معمولاً این تبدیل برای استفاده از درایوهای ۲.۵ اینچی در سرورهای LFF-Only (که فقط ۳.۵ اینچ پشتیبانی می‌کنند) یا برای استفاده از آن به عنوان یک درایو تکی (Single Drive) برای مقاصد خاص (مانند درایو بوت یا پشتیبان) انجام می‌شود.

۲. تأثیر بر خنک‌سازی (Cooling) و حرارت

• جریان هوا: درایوهای ۳.۵ اینچ حجم بیشتری از جایگاه (Bay) را اشغال می‌کنند. استفاده از آداپتور می‌تواند تا حدودی جریان هوای اطراف درایو ۲.۵ اینچ درون محفظه ۳.۵ اینچ را تغییر دهد.
• سنسورهای حرارتی: سرورهای HPE دارای سنسورهای حرارتی پیشرفته‌ای هستند. مطمئن شوید که آداپتور مورد استفاده به درستی نصب شده باشد تا مانع خنک‌سازی کارآمد درایو نشود. درایوهای ۲.۵ اینچی پرسرعت (مثل ۱۵K SAS) حرارت بالایی تولید می‌کنند.

۳. سازگاری کنترلر (Controller Compatibility)

اطمینان حاصل کنید که کنترلر RAID شما (مانند HPE Smart Array) درایو ۲.۵ اینچی را به درستی شناسایی کند. اگر درایو شما یک درایو غیر HPE است، ممکن است سرور از نمایش وضعیت سلامت (Health Status) آن در iLO سرور جلوگیری کند که می‌تواند یک ریسک امنیتی/عملیاتی باشد.

۴. امنیت داده‌ها (Data Security)

درایوهای SFF ۲.۵ اینچی اغلب شامل SSDها هستند که از قابلیت SED (Self-Encrypting Drive) پشتیبانی می‌کنند. اگر از یک درایو SED استفاده می‌کنید و آن را درون آداپتور قرار می‌دهید، مطمئن شوید که هیچ اختلالی در ارتباط کنترلر و ماژول رمزنگاری درایو پیش نمی‌آید.

حالت برعکس – استفاده از هارد ۳.۵ اینچ در سرور ۲.۵ اینچ (LFF to SFF)

باید تأکید کرد که تبدیل فیزیکی یک هارد ۳.۵ اینچ به ابعاد ۲.۵ اینچ تقریباً غیرممکن و غیرعملی است. این کار نیازمند برش فیزیکی است که ساختار دیسک‌ها را تخریب می‌کند. سرورهای SFF (۲.۵ اینچ) صرفاً به دلیل محدودیت فضا، جایگاهی برای قرار دادن هارد ۳.۵ اینچ ندارند.

اگر نیاز به استفاده از هارد ۳.۵ اینچ در یک سرور ۲.۵ اینچ (SFF) دارید، تنها راهکارها به شرح زیر است:

• استفاده از محفظه‌های اکسترنال (External Enclosures): استفاده از محفظه‌های ذخیره‌سازی خارجی (مانند HPE D3000 Enclosure) که از درایوهای ۳.۵ اینچی پشتیبانی می‌کنند و از طریق SAS یا Fibre Channel به سرور اچ پی متصل می‌شوند.
• تعویض شاسی سرور (Server Chassis): اگر سرور شما اجازه می‌دهد، تعویض شاسی به یک مدل LFF. این کار پیچیده و پرهزینه است و به ندرت توصیه می‌شود.

نتیجه‌گیری

تبدیل هارد سرور اچ پی ۲.۵ اینچ به ۳.۵ اینچ یک فرآیند فیزیکی مبتنی بر آداپتورهای استاندارد HPE است و نه یک تغییر ساختاری در خود درایو. برای دستیابی به حداکثر پایداری و کارایی، استفاده از براکت و آداپتورهای مورد تأیید HPE حیاتی است. این فرآیند عمدتاً زمانی کاربرد دارد که بخواهید از درایوهای SSD یا SAS ۲.۵ اینچی پرسرعت، در سرورهایی که تنها جایگاه‌های ۳.۵ اینچی (LFF) دارند، استفاده کنید. همیشه قبل از خرید، مستندات رسمی HPE برای مدل سرور خود و شماره قطعه آداپتور را بررسی کنید تا از سازگاری کامل اطمینان حاصل نمایید. این دقت در انتخاب قطعه، کلید حفظ یکپارچگی داده‌ها و امنیت سیستم شماست.